Basis op orde en/of industrie 4.0?

Door Rik Kobussen, oprichter Veerenstael.

Twintig jaar geleden begon ik als onderhoud- en storingsmonteur in een technische dienst van een zink walserij en tot op de dag van vandaag weet het vak me nog steeds te boeien. Tegelijkertijd is het mijn mening dat de ontwikkelingen en de snelheid ervan ook af kunnen leiden van effectieve verbeteringen. Een voorbeeld hiervan is de belofte van industrie 4.0.

Industrie 4.0 staat voor de trend van automatisering en data uitwisseling die industriële processen helpt verbeteren, met name door de verbetering van connectiviteit. Slimme sensoren (zoals LoRa of LTE-M sensoren) en BI-dashboards zijn voorbeelden van toepassingen die regelmatig voorbijkomen. In dit stuk wil ik de glans van industrie 4.0 toepassingen graag relativeren ten opzichte van een aantal good-old ‘basis op orde’ zaken die ik in de praktijk tegenkom.

In de wereld van maintenance & asset management lijkt het een tijd van tegenstellingen; aan de ene kant is er een wereld van appjes en applicaties die een schat aan informatie en toffe dashboards beloven en aan de andere kant hebt je altijd de dagelijkse praktijk die om pragmatische oplossingen vraagt. Onverwachte storingen, niet beschikbare informatie uit de systemen en de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel zijn wat losse voorbeelden.

De mogelijkheden van data connectiviteit staan buiten kijf, maar brengen ook de nodige complexiteit en kosten met zich mee. Toepassingen vanuit (draadloze) sensoren zijn relatief snel aangekocht, maar zijn daarbij nog niet geïntegreerd met lokale besturingen, SCADA’s of dashboards. Rondom het plaatsen van een sensor zijn aanvullende kosten eigenlijk onvermijdelijk. Zo moet voorafgaand aan het plaatsen van de sensor de samenhang vastgesteld worden tussen de te meten waarde (vanuit de sensor) en de procesvariabele. Aanvullend heeft de ‘nieuwe’ data alleen toegevoegde waarde als er ook iets mee gedaan wordt, zoals het bepalen van de impact op het onderhoudsprogramma en het inrichten van procesopvolging.

Voor bestaande assets is de investeringsoverweging een overweging die verder gaat dan alleen de aanschafkosten (en vaak licentiekosten) van de al dan niet draadloze sensoren. Dat wil zeker niet zeggen dat het per definitie niet interessant is. Wat ik hier vooral mee wil onderstrepen is dat wanneer een integrale overweging gemaakt wordt van de kosten en baten, er ook een objectieve overweging plaats moet vinden van de meest effectieve investering.

Regelmatig kom ik situaties tegen die minstens even waardevol zijn om op te lossen, bijvoorbeeld het in beeld brengen van de te onderhouden assets en deze in een logische structuur weergeven (de decompositie). Wat daarbij minder bekend is, is dat alle informatie in een onderhoud beheersysteem (OMS of CMMS) wordt gerelateerd aan deze decompositie. Met een incomplete decompositie kan de geproduceerde data uit het onderhoudsproces niet eenduidig worden opgeslagen in het OMS. De beheersing van onderhoudsdata is dan heel lastig te managen. Analyse mogelijkheden, zoals het analyseren van sensordata, blijken dan ook beperkt. Ook met een goede decompositie is de bewaking van data-hygiëne in een OMS erg belangrijk; raakt de data vervuild (bijv. doordat iedere gebruiker op een eigen manier informatie invoert) dan daalt de gebruikersacceptatie en ook de mogelijkheid om goede analyses te maken.

Een ander voorbeeld van fundamentele onderhoudsinformatie is de technische staat per asset. Het plegen van goed onderhoud (bijv. smeren, inspecteren, schoonmaken, kalibreren etc.) heeft alleen zin wanneer er sprake is van een minimale onderhoudbare staat. Zo heeft het smeren van een ketting geen zin, als je kunt vaststellen dat de lagers van het aandrijfwiel al in het zand liggen. Door te investeren in selectieve revisies worden onderhoudsacties effectiever en worden kosten beter voorspelbaar, doordat storingen minder vaak voorkomen.

Met bovenstaand stuk wil ik vooral een tegengeluid laten horen op de pracht en praal die we op dit moment zien in de aanbieders van draadloze sensoren, BI-dashboards en industrie 4.0 in het algemeen. Hoewel de toegevoegde waarde van slimme toepassingen duidelijk is voor de middellange termijn, zijn er in het hier en nu veel verbeteringen mogelijk die ons gaan helpen data stromen beter te organiseren en sneller rendement te maken op een investering. Mijn advies: Breng voor bestaande assets eerst de basis op orde door overzicht en structuren aan te brengen, voordat een exces aan data je overzicht belemmert.